Płace w globalnym przemyśle odzieżowym: Deklaracja poparcia kandydatów(ek) do Parlamentu Europejskiego

 

 

Prawo pracowników do godnej płacy, wystarczającej na utrzymanie siebie i swojej rodziny, zostało wpisane do Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka^[ii], Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych^[iii], a także do następujących dokumentów: Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) z 1919 r., Preambuły do Deklaracji Filadelfijskiej przyjętej przez Międzynarodową Konferencję Pracy w 1944 r., Deklaracji MOP dotyczącej sprawiedliwości społecznej na rzecz uczciwej globalizacji z 2008 r. oraz do Europejskiej Karty Społecznej.

 

Wspólnotowa Karta Podstawowych Praw Socjalnych Pracowników (Karta Socjalna Wspólnoty Europejskiej), przyjęta przez UE w 1989 r., zawiera zasadę głoszącą, że za każdą pracę należy się sprawiedliwe wynagrodzenie. Pracownicy powinni więc mieć zagwarantowaną godziwą płacę, odpowiadającą warunkom w poszczególnych krajach.  Koncepcja sprawiedliwego wynagrodzenia w rozumieniu Karty Socjalnej Wspólnoty Europejskiej oznacza wynagrodzenie wystarczające pracownikom na życie na godziwym poziomie. W Europejskiej Karcie Społecznej Rady Europy z 1961 r. także znajduje się zapis, w artykule 4, mówiący o „prawie do sprawiedliwego wynagrodzenia, wystarczającego do zapewnienia [pracownikom], jak i ich rodzinom, godziwego poziomu życia”. Podobne postanowienia dotyczące sprawiedliwego wynagrodzenia można znaleźć również w konstytucjach wielu krajów członkowskich UE.

 

Artykuł 3 punkt 5. Traktatu Lizbońskiego mówi o stosunkach Unii Europejskiej ze światem, wskazując na zobowiązania UE do przyczyniania się do „(…) trwałego rozwoju Ziemi, do solidarności i wzajemnego szacunku między narodami, do swobodnego i uczciwego handlu, do wyeliminowania ubóstwa oraz do ochrony praw człowieka”.

 

Także Wytyczne ONZ dot. Biznesu i Praw Człowieka określają działania, jakie powinny podjąć firmy i rządy, aby niwelować ewentualny negatywny wpływ biznesu na prawa człowieka. Zachowanie przez firmy należytej staranności wymaga unikania łamania praw człowieka w ich łańcuchach dostaw. UE zobowiązała się do działania na rzecz wdrażania w/w Wytycznych ONZ. Wiele państw członkowskich UE opracowuje krajowe plany dotyczące biznesu i praw człowieka^[iv].

 

Sama UE określa swoje cele w następujących dokumentach: „Godne życie dla wszystkich: eliminacja ubóstwa i zapewnienie światu zrównoważonej przyszłości” oraz „Nowe Globalne Partnerstwo: Wyeliminowanie ubóstwa i transformacja gospodarek zgodnie ze zrównoważonym rozwojem” – raporcie Panelu Wysokiego Szczebla ws. Agendy Rozwoju Po Roku 2015: „Pierwszym priorytetem musi być stworzenie możliwości dobrej, godziwej pracy gwarantującej środki do życia, aby zapewnić inkluzywny wzrost, który zmniejsza poziom ubóstwa i nierówności”^[v].

 

• Swoje delegacje w krajach produkujących odzież, w tym państwach członkowskich i państwach przystępujących do UE;

• Zapewnienie godnej płacy w fabrykach odzieżowych i obuwniczych w krajach członkowskich UE. Jako pierwszy krok, Parlament Europejski powinien wprowadzić punkt odniesienia dla ustawowych płac minimalnych w UE: 60% średniej krajowej jako ustawowe minimum i granica ubóstwa;

• Zapewnienie spójności prowadzonej polityki i wykorzystywanych instrumentów, tj. polityki zagranicznej (łącznie z Podkomisją ds. Praw Człowieka), polityki handlowej (Delegacja ds. stosunków z państwami Azji Południowo-Wschodniej i Stowarzyszeniem Państw Azji Południowo-Wschodniej – ASEAN) polityki społecznej, polityki dotyczącej praw człowieka (Europejski Instrument na rzecz Demokracji i Praw Człowieka – EIDHR), polityki rozwojowej oraz polityki społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Spójność ta musi być zgodna z Wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka. Należyta staranność firm europejskich musi być wiążąca, a ich postępowanie – monitorowane przez organy UE. W zasadę należytej staranności muszą wpisywać się umowy handlowe UE oraz unijne instrumenty rozwojowe;

• Ułatwienie ofiarom łamania praw człowieka dostępu do środków naprawczych;

• Zwiększenie swojego wsparcia dla organizacji pracowniczych i praw człowieka w krajach produkujących odzież, w tym państwach członkowskich i przystępujących do UE, w szczególności finansowanie kampanii informacyjnych wśród pracowników sektora odzieżowego na temat ich praw, w tym prawa do godnej płacy;

• Zapewnienie prawa do godnej płacy, jako jednego z praw człowieka, przy ustalaniu płacy minimalnej przez rządy poszczególnych państw, w tym krajów członkowskich i przystępujących do UE;

• Zapewnienie europejskim konsumentom prawa do wiedzy o warunkach społecznych, w których produkowane są ich ubrania. Kryteria społeczne zamówień publicznych oraz te dotyczące praw człowieka, a także informacje dla konsumentów muszą obejmować, jako standard, prawo do godnej płacy oraz możliwość prześledzenia łańcucha dostaw w przemyśle odzieżowym.